• De jaren

    Annie Ernaux

    Arbeiderspers. Vertaald uit het Frans door Rokus Hofstede

Dit boek is een collectieve autobiografie van onze tijd. Het vertelt het verhaal over de periode 1941-2006 door de lens van het geheugen, van tegenwoordige en herinnerde indrukken, culturele gewoonten, taal, foto’s, boeken, liedjes, radio, televisie, reclame en krantenkoppen.

Annie Ernaux slaagt erin een vorm te vinden die zowel subjectief als onpersoonlijk, particulier als collectief is, een nieuw genre in feite, dat beoogt het verleden te vangen. Als vermenging van autobiografische fictie en sociologie is De jaren een monumentale bijdrage aan de twintigste-eeuwse Franse geschiedenis zoals weerspiegeld in het leven van één vrouw.

Annie Ernaux (1940) geldt als een van de belangrijkste Franse schrijfsters van deze tijd. Zij publiceerde een vijftiental boeken, waarvan er zes in Nederlandse vertaling bij de Arbeiderspers verschenen.

Ernaux is een auteur die steevast haar eigen leven als uitgangspunt neemt voor haar werk. Haar jeugd in Normandië, waar haar ouders een kruidenierswinkel hadden, haar lichaam, haar ontsnapping uit het arbeidersmilieu, de moeite die ze ermee had tot de ‘bourgeoisie’ te gaan behoren – het is allemaal onderwerp geweest van één van haar vele prachtige boeken. Bij Ernaux gaat het om ingrijpende elementen in een vrouwenleven: passie, verlies, afkomst, liefde of vriendschap.

In Een vrouw probeerde Ernaux het leven van haar moeder te achterhalen, in Alleen maar hartstocht verdiepte ze zich in de pijn van voorbije passie. Het voorval is het aangrijpende relaas van een abortus die de vertelster als studente onderging.

Ernaux schrijft geen romans in de traditionele zin van het woord. Het zijn récits, verhalen die ogenschijnlijk slechts verslag doen van gebeurtenissen uit haar leven. Soms lijken het documenten. Iedere lyriek is ver te zoeken: ze vertelt sober en ingehouden, ze getuigt, registreert, verhaalt vanuit haar herinneringen. Zelf schreef Ernaux ooit dat ze iets wil schrijven dat elementen in zich heeft van ‘de familiekroniek en de sociale analyse, de mythe en de geschiedenis’. Juist die droge, afstandelijke toon intrigeert je als lezer: achter de documentaire schuilt een heftige wereld.

Lees op Athenaeum een fragment uit dit boek.

(shortlist 2021)